تمرین لحن در گویندگی
قراره تو این مقاله درمورد لحن در گویندگی صحبت کنیم.پس همراهم باشید که قراره کلی مطالب کاربردی رو بهتون بگیم. خب! بریم سر اصل مطلب! لحن در گویندگی شامل این میشه که شما چطور یک جمله یا کلمه رو بیان میکنین تا مخاطبی که تنها راه ارتباطیش با شما، گوش هاشه، بهترین و مناسبترین دریافت رو داشته باشه. به طور مثال شما نباید متن سوالی رو با متن خبری مثل هم بخونید.
این تفاوت باید اون قدر در صدای شما مشهود باشه، که مخاطب با تمام وجود این تفاوت رو حس کنه و بتونه تصویرسازی مناسبی داشته باشه. بهترین تمرین برای لحن، اینه که سعی کنین یک متن ثابت رو، با لحن ها و حالت های مختلف بخونین.
مثلا:
جمله 1: من دیروز یک سر رفتم بیرون، اما هیچ خبری نبود.
طبیعتا این جمله با توجه به جملات قبل و بعدش، لحن و حس و حال متفاوتی رو میطلبه. مثلا اگر جمله قبل این باشه:
جمله2: من دیروز صداهای وحشتناکی رو از بیرون شنیدم.
و بعد جمله اصلی بیاد، لحن ترسیده و وحشت زده به خودش میگیره. اما اگر همین جمله 2 ، یک جمله داخل نمایش رادیویی باشه و مثلا همکارتون اون رو بیان کنه، جمله 1، لحن بی تفاوت یا حتی گیج و گنگ به خودش میگیره.
برای اینکه بتوانید لحن مناسب را تشخیص دهید و در مقابل نیز کنترلی روی احساسات و عواطف‌تان داشته باشید، حتما تمریناتی که در ادامه مطرح می‌کنیم را انجام دهید.در ادامه مطالب با جملاتی برای تمرین لحن درفن بیان آشنا میشوید
1)بیان متفاوت یک جمله
یکی از مهمترین تمرینات این است که یک جمله را انتخاب کنید و آن را با لحن‌های مختلف و با صدای بلند تکرار کنید. با این تمرین به خوبی متوجه خواهید شد که آیا میتوانید با لحن‌های مختلف صحبت کرده و احساسات خود را کنترل کنید یا نه.
2)تعریف داستان و قصه
اگر بتوانید مهارت داستان‌گویی و قصه‌گویی را بیاموزید و از لحن‌های مختلف در صدای‌تان استفاده کنید، میتوانید در استفاده از لحن‌های مختلف در موقعیت‌های مختلف موفق عمل کنید.برای افزایش این مهارت میتوانید از کتاب‌های کودکان و نوجوانان استفاده کنید و در هنگام خواندن آنها لحن صدای‌تان را تغییر دهید. این کتاب‌ها به شما کمک زیادی میکنند.
3)لحن مناسب در فن بیان :شعرخوانی
بدون شک شما نیز معتقد هستید که لحن مناسب در شعرخوانی باعث میشود تا مفهوم شعر قابل درک شود، به‌خصوص شعرهای قدیمی و کهن.
به همین دلیل اگر بتوانید در شعرخوانی تبحر پیدا کنید در استفاده از لحن مناسب موفق خواهید بود.4)شرکت در سخنرانی
سخنرانان حرفه‌ای و موفق به خوبی می‌دانند که باید در هر موقعیتی از چه لحنی در بیان‌شان استفاده کنند تا بتوانند هم سخنرانی را از یکنواختی خارج کنند و هم توجه مخاطب را به صحبت‌های خود جلب کنند.
بنابراین پیشنهاد می‌کنیم که در سخنرانی‌های افراد معروف شرکت کنید و اگر این امکان را ندارید، فایل‌های سخنرانی‌ها را دانلود کرده و تماشا کنید.
سپس تصور کنید که قرار است در حضور عده‌ای سخنرانی کنید. در نتیجه متنی را آماده کنید و با تمرین کردن بیاموزید که باید هر کدام از جملات را با چه لحنی بیان کنید که تاثیرگذاری زیادی روی مخاطب داشته باشد.
در حین تمرین نیز میتوانید تصویر و یا صدای خود را ضبط کنید تا با دیدن و یا گوش دادن آن بتوانید به نقاط قوت و نقاط ضعف خود پی ببرید و آنها را تا جایی اصلاح کنید که به لحن مناسب و دلخواه خود برسید.
5)لحن در فن بیان :تعریف موضوع فیلم یا کتاب
هر فیلمی که تماشا میکنید و هر کتابی که می‌خوانید را تعریف کنید. میتوانید داستان فیلم و کتاب را برای دیگران تعریف کنید و یا از یک ضبط صوت استفاده کنید. سپس در حین بیان داستان فیلم یا کتاب سعی کنید از لحن‌های مختلف کمک بگیرید تا بتوانید جذاب‌تر و قابل فهم‌تر صحبت کنید. برای انجام این تمرین باید فیلم‌ها و کتاب‌هایی را در ژانرهای مختلف ببینید و بخوانید تا بتوانید از تمام لحن‌ها در حین تعریف کردن استفاده کنید.
6)تمرین در برابر آینه
در مقابل آینه بایستید و احساسات مختلف را در چهره خود ظاهر کنید تا بتوانید حالات چهره‌تان را در هر احساسی که تجربه میکنید و در حین بیان هر لحنی بشناسید.میتوانید تمرین اولی که بیان کرده‌یم، بیان یک جمله با لحن‌های مختلف را در مقابل آینه تمرین کنید تا بهتر بتوانید به حالات چهره خود پی ببرید.
7)خواندن اخبار
یکی دیگر از تمرینهای موثر این است که سعی کنید مانند گوینده‌های خبر، اخبار بگویید. برای این تمرین به لحن گوینده‌های خبر توجه کنید. پیشنهاد می‌کنم یک فایل صوتی و یا ویدیویی از اخبار را تهیه کنید و آن را بارها و بارها بشنوید و ببنید. سپس هر چند دقیقه یک‌بار استپ بزنید و سعی کنید هر کلمه و جمله را مانند گوینده خبر تکرار کنید.
جملات سخت فن بیان
لای رولت رنده‌ی لیمو رفته
غولا رو، با قند گول می زنیم
شیش سیخ کباب سیخی شیش هزار
کارل و لرل کارها رو رله کردن
دستم در دبه بود، دبه درش دستم بود
این باد چه بد بادی بود که من باد به بدی این باد دگر باد ندیدم!
سپر جلوی ماشین عقبی خورد به سپر عقب ماشین جلویی
تاجر تو چه تجارت می کنی؟ تو را چه که من چه تجارت می‌کنم؟
دل به دلت دله این دله دل مرده بده بده دل که بد آورده
سه دزد رفتن به بز دزدی ُ یه دزد یه بز دزدید ُ یه دزد دو بز دزدید
سپر عقب ماشین جلویی زد به سپر جلو ماشین عقبی
قصور عقل کجا و قیاس قامت عشق
کشتم شپشِ شپش کشِ شش پا را
زیرۀ ریزه میزه، از زیر میز می‌ریزه
سرو چمان من چرا میل چمن نمی کند
سربازی سر سرسره بازی زد سر سربازی را شکست
از جملات تمرینی فن بیان چگونه استفاده کنیم؟
اکنون میخواهیم 4 مورد از بهترین زمان ها یا مکان هایی که میتوانید از این جملات فن بیان استفاده کنید را برایتان نام ببریم. این زمان ها عبارتند از:
برای سرگرمی و تقویت مهارت های کلامی خانواده استفاده کنید
در زمان های مرده این جملات را تکرار کنید
با این جملات مسابقه برگزار کنید!
جلوی آینه جملات را تکرار کنید !
فن بیان یعنی توانایی سخن گفتن و استفاده از تمام اجزای ارتباطی برای رساندن کامل مفهوم به مخاطب
فن بیان یعنی در هر شرایط و زمانی بتوانید متناسب با موقعیت و مخاطب‌هایتان سخن بگویید. برای اینکه روابط عمومی خوبی داشته باشید و بتوانید به راحتی با دیگران ارتباط برقرار کنید طوری که دیگران از صحبت کردن با شما لذت ببرند باید فن بیان خوبی داشته باشید; برای این کار باید به تقویت عضله‌های فک و دهان بپردازید و روش تمرین خودکار بهترین راه برای این امر میباشد.
این را هم در نظر داشته باشید کسی که فن بیان خوبی دارد لزوما گوینده یا سخنران خوبی نیست . بیشتر افراد فکر میکنند که دارای فن بیان خوبی هستند و عضله‌های فک و دهانشان احتیاجی به تقویت ندارند و همینطور به تمرین و آموزش در این زمینه احتیاجی ندارند اما این دیگران هستند که تعیین میکنند که شما فن بیان خوبی دارید یا خیر .
برای اینکه فن بیان خوبی داشته باشید باید قدرت کلامی خود را تقویت کنید و از روش تمرین خودکار استفاده کنید .
کاربردهای فن بیان: در سخنرانی، گویندگی، مصاحبه در برنامه‌ها، صحبت کردن روزمره و …
در تمرینهای گویندگی و فن بیان ،تکنیک خودکار در فن بیان یکی از بهترین روش‌ها برای تقویت فن بیان و صدا سازی و افزایش برد صدا است .
برد صدا، نفوذ و رسا بودن صدا است. به طور مثال در یک سخنرانی وقتی سخنران با صدایی که حجم کمی دارد طوری صحبت کند که گفته‌هایش در تمام سالن به خوبی و با وضوح شنیده شود میگویند صدای او دارای برد بسیار خوبی است. حجم صدا منظور بلند یا آهسته بودن صدا میباشد .
برای انجام تمرین خودکار انتهای یک خودکار را به صورت افقی بین چهار دندان جلویی یعنی دو دندان بالایی و دو دندان پایینی قرار دهید و شروع به صحبت کردن کنید و مراقب باشید که خودکار از دهانتان نیفتد. سعی کنید که دهانتان را کاملا باز و بسته کنید که انرژی کلامتان بیشتر شود و تا جایی که امکان دارد واضح و رسا صحبت کنید .
تمرین خودکار باعث تقویت عضلات فک و دهان و افزایش برد صدا میشود زیرا هوای بیشتری از دهان خارج میشود. میتوانید تمرین خودکار را روزی سه دقیقه و به مدت بیست و یک روز انجام دهید. برای اینکه متوجه تاثیرگذاری بسیار خوب تمرین خودکار شوید میتوانید قبل و بعد از انجام این تمرین صدای خود را ضبط کنید آنگاه متوجه تغییر و رسایی صدای خود خواهید شد .
روابط عمومی بسیار بالا وخوش صحبت بودن در بسیاری از مشاغل از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است مانند: شرکت های هواپیمایی، آژانس های مسافرتی و بسیاری از شرکت هایی که مشتری‌های زیادی دارند و تمرین خودکار کاربرد زیادی در این قسمت‌ها دارد .
تقویت فن بیان و گویندگی کاملا شدنی است؛ اما نه یک روزه !
اگرچه راهکار‌های بالا برای تقویت فن بیان به کمک شما می‌آیند؛ ولی فن بیان چیزی نیست که یک شبه آن را یاد بگیرید و استاد آن شوید. در واقع انتهایی برای یادگیری این مهارت وجود ندارد و شما هرچه بیشتر تمرین کنید، در آن بهتر و بهتر میشوید. بسیاری از افراد سخت تلاش میکنند تا کنترل ارتباطات و فن بیان خود را در دست بگیرند و اینگونه از خطا‌ها و اشتباهات خود غافل می‌شوند. بهتر است به جای اینکه حواسمان به اشتباه نکردن باشد، ارتباطات خود و فن بیان خود را آگاهانه زیر نظر بگیریم و خطاهای خود را پذیرفته و درصدد اصلاح آنها بربیاییم؛ چرا که آغاز هر کاری من جمله تقویت فن بیان ممکن است همراه با اشتباه باشد. ما می‌توانیم در این راه نقاط قوت و ضعف خود را شناسایی کنیم، حتی از دیگران بخواهیم این نکات را به ما گوشزد کنند. اگر شما همراه عزیز همیار آکادمی روش‌های بهتری برای تقویت فن بیان سراغ دارید، حتما در قسمت نظرات آن را با ما در میان بگذارید.
گویندگی هنر و فنی است که طی آن گوینده با شناخت و درک کامل زبان مادری و ادبیات آن، زبان مکتوب را با استفاده درست از اندام های گفتاری و با لحن مناسب به منظور ایجاد ارتباط و انتقال مفاهیم با حفظ امانت به زبان ملفوظ تبدیل می کند.
گوینده کسی است با توانایی ها و ویژگی های مناسب و سالم در اندام های گفتاری، با ویژگی های تربیتی و خانوادگی و با ویژگی های تحصیلی و آموزشی اکتسابی که با توجه به علوم ارتباطی و جامعه شناسی، بتواند پیام ها را با بیانی مناسب به شنونده منتقل کند.به جرات می‌توان گفت که آموزش در این راستا نقش مهم و اساسی دارد البته آموزشی که تاثیرگذار باشد و بتواند هنرجو را به سمت پیشرفت سوق دهد،چون به گفته استادان، بوده‌اند کسانی که از صدای متفاوتی برخوردار بوده‌اند و وارد کار شده‌اند ولی به دلیل نداشتن مهارت و تکنیک لازم خیلی زود از کار بیرون آمده‌اند یا عده‌ای که خیلی پشتکار و علاقه داشته‌اند، بعد از اینکه متوجه شده‌اند نمی‌توانند بدون داشتن تکنیک به کار خود ادامه دهند به آموزشگاه ها مراجعه کرده و شروع به یادگیری اصولی کرده‌اند.
پس اگر احساس میکنید علاقه و صدای قابل قبولی دارید میتوانید با ما همراه باشید و گویندگی راشروع کنید.
فن بیان و گویندگی چیست؟
فن بیان و گویندگی، مجموعه‌ای از مهارت‌های گفتاری است که به فرد اجازه می‌دهد تا به صورت موثر و قابل فهم با دیگران ارتباط برقرار کند. این مهارت‌ها شامل استفاده از صدای مناسب، طرز صحیح تلفظ واک‌ها، استفاده از زبان بدن و همچنین بیان احساسات و ایده‌ها به صورت روان و قابل فهم است.
اهمیت یادگیری فن بیان و گویندگی چیست؟
فن بیان و گویندگی در حوزه‌های مختلفی مانند کسب‌وکار، سیاست، آموزش و... از اهمیت بسیاری برخوردار است و افرادی که در این حوزه‌ها دارای فن بیان و گویندگی خوبی باشند، می‌توانند موفقیت بیشتری کسب کنند. همچنین، فن بیان و گویندگی در ارتباطات روزمره نیز بسیار مهم است، زیرا باعث درک بهتر دیگران از صحبت‌های ما میشود و می‌توانیم ارتباط موثرتری در جامعه داشته باشیم.
عد از آن که دریافتید صدای شما برای رسا و شیوا شدن به آموزش های گویندگی و صدا سازی نیازمند است باید به چند تکنیک و چند مورد توجه نمایید:
تکنیک شماره 1 ) یکی از مهم ترین معجزاتی که بهتر است شما به عنوان گوینده بهره ببرید، لبخند و یادداشت مطالب خواهد بود شما با این دو روش می توانید بسیار موفق عمل کنید. لبخند در حین گویندگی به شما در ادای کلمات با رویی گشاده و انتقال انرژی مثبت کمک خواهد نمود در چنین شرایطی فرد شنونده محو صحبت ها و نوع گویش با انرژی شما خواهد شد به همین دلیل توجه از روی شما برداشته نمی شود. نوشتن نیز به شما در یادآوری و تثبیت شدن کلمات در حافظه کمک خواهد نمود.
تکنیک شماره 2 ) دایره لغات و اصطلاحات خود را افزایش دهید به همین دلیل یکی از تمرینات فن بیان خواندن کتاب های متنوع است، در این حالت فرد همیشه در آستین خود جواب های منطقی با پاسخ های زیبا را خواهد داشت و در زمان لازم از آنها استفاده خواهد نمود.
تکنیک شماره 3 ) به ارتباط زبان بدن و فن بیان و اجرا توجه نمایید چرا که اگر قرار است به عنوان یک مجری فعالیت کنید باید هم دارای حرکات سنجیده باشید و هم بیان شیوا و زیبایی داشته باشید، از کتاب های آشنایی با زبان بدن در حین آموزش گویندگی غافل نشوید.
تکنیک شماره 4 ) برای آنکه به هدفی درست شلیک نمایید باید از قانون گلوله های جادویی استفاده کنید. ابتدا سیبل خود را تثبیت نموده و آن را مشخص نمایید در مرحله دوم به هدف نزدیک شوید و در مرحله آخر شلیک نمایید، قطعا در این حالت تیر شما خطا نخواهد رفت، در آموزش فن بیان و گویندگی گلوله پیامی است که برای منتقل شدن توسط شما پرتاب خواهد شد و هدف مخاطبین شما خواهند بود، تثبیت نمودن هدف یا همان سیبل هم همان فن بیان و شیوه شما برای نگهداری مخاطب و شنیدن تمام و کمال پیام پرتابی شما خواهد بود. یعنی شما باید از قبل کاملا آماده باشید و بدانید که چه مطالبی را می خواهید بیان کنید و آنقدر تمرین کرده باشید که از تسلط کافی برخوردار باشید.
تکنیک شماره 5 ) به محتوای متن و جایگاه صحیح استفاده از این محتوا دقت نمایید، همچنین به فرم و نوع لحن و گویش هم توجه نمایید، برای مثال پیامی غمگین را با لبخند عنوان نکنید. هر سخن جایی و هر نکته مکانی دارد!
تکنیک شماره 6 ) همیشه در حال اجرا و یا در زمان سخنوری ارتباط چشمی و ارتباط مثلثی را فراموش نکنید در ارتباط چشمی صحیح، چشم های اجرا کننده بین دو چشم مخاطب در حال نوسان هایی آرام و پی در پی خواهد بود، در ارتباط مثلثی نیز ضلع های دیگر تشکیل شده از فاصله دو چشم با لب ها و چانه است که در بین این سه ناحیه در حال نوسان خواهد بود.
ارتباط چشمی در آموزش فن بیان و گویندگی بسیار مهم است چرا که اولین پل ارتباطی بین شما و مخاطبین خواهد بود. گذشته از این تماس چشمی صحیح، نشان دهنده ی اعتماد به نفس شماست و مخاطب به سخنان شما اعتماد بیشتری خواهد کرد.
تکنیک شماره 7 ) به جزئیات توجه کنید و همواره باهوش باشید، از دیگر موارد مهمی که در آموزش گویندگی باید به آن توجه نمایید انتخاب موضوع مناسب است. برای مثال در یک جمع چند نفره که صحبت می کنید سعی کنید از علایق و تمایلات تمام افراد در جمع استفاده کنید و آن ها را وارد صحبت خود نمایید در این حالت ارتباط بین چندین نفر را محکم تر نموده و موضوعی را برای صحبت پیدا خواهید نمود و محبوبیت شما در جمع بیشتر خواهد شد.
تکنیک شماره 8 ) سعی کنید در استفاده از کلمات محاوره ای بسیار مهارت داشته باشید و تنها برای زمان های خاصی از کلمات محاوره استفاده کنید تا مخاطب از نوع گویش شما سردرگم نشود.
تکنیک شماره 9 ) سعی کنید از روش باورپذیری استفاده کنید. باور پذیر بودن یک متن می تواند جلب توجه نموده و مخاطبین شما را افزایش دهد، برای مثال بیان هر متنی از جمله قصه ها و داستان ها، مانند شاهنامه نیاز به باور پذیر نمودن دارند تا مخاطب از لحظه به لحظه آن لذت ببرد. یکی از نکاتی که در آموزش فن بیان و گویندگی مطرح می شود همین موضوع باور پذیری است که می توانید این اصول را فرا بگیرید.
تکنیک شماره 10 ) با انواع رنگهای صدا آشنا شوید و آموزش های صداسازی را پی در پی انجام دهید، چرا که با رها نمودن این آموزش ها و تمرین ها ممکن است صدای شما به حالت قبل باز گردد و صدای شما پختگی و جذابیت خود را نداشته باشد. در ادامه به انواع رنگهای صدا اشاره خواهیم نمود.
ممکن است بعد از آن که به عنوان یک گوینده انتخاب شدید قصد داشته باشید تا در برنامه شعر خوانی شرکت نمایید، شعر ها دارای انواع مختلفی هستند و به دسته های بسیاری طبقه بندی می شوند اما شما با لحن های متفاوت و صداسازی های جذاب می توانید از پس همه این نوع شعر ها بر بیایید و آن ها را به بهترین شکل ممکن بر زبان بیاورید. در زمان خواندن شعر ها باید حس مثبت و منفی کلمات را در شعر پیدا کنید و هر کدام از کلمات را با لحنی متناسب با این کلمات بیان نمایید، آن گونه که شنونده از لحن شما به احساس و مفهوم شعر پی ببرد.
در این حالت است که گویش و خوانش شما در ذهن و جان شنونده رسوخ خواهد نمود. در آموزش فن بیان و گویندگی انواع شعر خوانی ها مانند حماسی، پرده خوانی، شعر خوانی درباری و … پرداخته می شود و شما می توانید با توجه به علاقه خود و با شیوه های مهم صداسازی به بهبود عملکرد صدای خود در این زمینه کمک شایانی نمایید
بسیاری از افراد صدا سازی را با تقلید صدا یکی می دانند این در حالتی است که این دو کاملا از هم متفاوت هستند. در آموزش فن بیان و گویندگی برای بهتر شدن سخنوری و اجرا از صداسازی به عنوان یک ابزار مهم استفاده می شود. شما در صدا سازی و تمرینات مرتبط به آن می توانید با آوا هایی مانند آ و او و ایی و… تمرین نموده و صدای خود را گرم نمایید، این ویژگی به بهتر شدن و قدرتمند تر شدن صدای شما کمک خواهد نمود.
بهتر است تکنیک های صداسازی را در جلوی آینه انجام دهید این عمل به صحیح تر انجام دادن این تمرینات کمک خواهد نمود. محکم و صاف بایستید و سینه خود را ستبر کنید و برای اجرای تمرینات دهان خود را به میزانی که برای نوشیدن آب باز می کنید، باز کنید. در زمینه صدا سازی از دوره های آموزشی صدا سازی استفاده نموده و قبل از گویندگی ابتدا صدای خود را گرم کنید و سپس شروع به گویندگی نمایید.
در این بخش به طور خلاصه مطالب مطرح شده را مرور می کنیم، برای آنکه بتوانیم در یک جلسه و یا یک سمینار اجرایی موفق داشته باشیم، بهتر است به چند نکته دقت کنیم و همه موارد مورد نیاز را از قبل آماده کنیم. در این حالت می توانیم با اطمینان خاطر و تا جای ممکن بی عیب و نقص ترین اجرا را داشته باشیم:
با استفاده از موارد بالا به عنوان چک لیست این امکان را خواهید داشت که در آموزش فن بیان گویندگی، موفق عمل کنید و مانند یک سخنور حرفه ای رفتار کنید.